Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1997 yılında Makina Mühendisliği Bölümü Konstrüksiyon-İmalat Ana Bilim Dalı Malzeme grubu öğretim üyeleri tarafından bölgemizdeki ilk Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü olarak kurulmuştur. Kuruluş yılından bu yana, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), TÜBİTAK ve Üniversitenin Bilimsel Araştırma (BAP) projelerinin finansal desteği ile 15 laboratuvar oluşturulmuştur. Bölüme ilk öğrenci grubu 1999-2000 öğretim döneminde 30 kişi olarak kabul edilmiştir. Halen örgün öğretime 73 kişilik kontenjan ile devam edilmektedir. Bölümde %30 İngilizce destekli örgün eğitim yapılmaktadır. Lisans eğitiminin yanı sıra Fen Bilimleri Enstitüsünde Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalında Yüksek Lisans ve Doktora eğitimleri verilmektedir. Lisansüstü programının eğitim dili Türkçe’dir.
Programın amacı, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği alanında tasarım, üretim, karakterizasyon ve mühendislik uygulaması yapan, alan ile ilgili problemleri tanımlayan, çözüme uygun malzeme seçen, ürün ve süreç tasarlayan, sonuçları irdeleyen, malzemenin yaşam döngüsü sürecinde enerji, maliyet, çevre, iş sağlığı ve güvenliği konularını yenilikçi yaklaşımlarla uygulayan, yaşam boyu sorgulamayı, araştırmayı, bilimselliği ve öğrenmeyi ilke edinen; mühendislik ve toplumsal etik bilinciyle mesleğini sürdüren, Metalurji ve Malzeme Mühendisleri yetiştirmektir. Bu amaçla öğrencilerimize Malzeme, Malzeme Karakterizasyonu, Metalurji Termodinamiği, Fiziksel Metalurji, Kimyasal Metalurji, Döküm Teknolojisi gibi meslek derslerinin yanı sıra temel bilim dersleri ve Dekanlık ders havuzunda bulunan sosyal/teknik seçmeli dersler de verilmektedir. Lisans programını başarıyla yürüten öğrenciler Makina, Maden, Tekstil, Bilgisayar ve Jeofizik Mühendisliği bölümleri ile Çift Anadal Programını tamamlayabilirler. Bölümümüzdeki Yandal Programına Maden Mühendisliği, Makina Mühendisliği ve Tekstil Mühendisliği Bölümü öğrencileri başvurabilir. Bölümümüz öğrencileri ise Jeofizik Mühendisliği, Tekstil Mühendisliği, Maden Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Makina Mühendisliği Bölümlerinde yandal programına kayıt olabilir. ÇAP programını tamamlayan öğrencilere ikinci bir dalda diploma; Yandal programını tamamlayanlara ise ikinci dalda sertifika verilmektedir. Bölüm eğitim programı, Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon (MUDEK) Derneğince akreditedir. 2010 yılından itibaren Avrupa Yükseköğretim Alanı içerisinde yer alan ülke vatandaşlarının yükseköğrenim görmesi veya çalışması amacı ile Avrupada kolayca dolaşabilmelerini sağlayan BOLOGNA Süreci (Avrupa Yükseköğretim Alanı uyum çalışmaları) başlamıştır. Bu çalışmalarda MÜDEK kapsamında belirlenen Bölüm program eğitim amacı ve program kazanımları, dış ve iç paydaş görüşleri ve Avrupa Eğitim alanına paralel olarak güncellenmektedir. Üniversitemiz 2012 yılında Diploma Eki Etiketini, 2013 yılında ise AKTS Etiketini almaya hak kazanmıştır. Üniversitemiz, 2005-2006 öğretim yılı ve sonrasında öğrenimine başlayan öğrencilerimizi kapsamak üzere mezun olan tüm öğrencilerimize, Diplomalarıyla birlikte ücretsiz olarak Diploma Eki vermektedir. Uluslararası saygınlığı olan kaliteli kurumlarla ikili anlaşmalar yaparak öğrenci ve akademisyen değişimini destekleyen, böylelikle kazanılan bilgi ve deneyimleri arttırmayı hedefleyen Bölümün 2022 yılı itibari ile ERASMUS+ Öğrenci ve Akademisyen Değişim Programı kapsamında 1 adet ikili anlaşması bulunmaktadır. Eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri 2023 yılı itibari ile 3 profesör, 8 doçent, 2 doktor öğretim üyesi, 1 öğretim görevlisi ve 7 araştırma görevlisinden oluşan akademik kadro ile sürmektedir. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü; nitelikli ve alanında deneyimli akademik ve teknik kadrosu, gelişmiş laboratuvarları ve araştırma olanakları ile kamu, sanayi ve özel sektör kuruluşlarına hizmet vermektedir. Bölümde eğitim ve araştırma faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için 15 laboratuvar (Mekanik, Metalografi, Karakterizasyon, Seramik, Plastik Şekillendirme, Numune Hazırlama, Kimya, Korozyon, Döküm, Isıl İşlem, X-Işınları, Elektronik Malzemeler, Triboloji, Simülasyon ve İleri Malzemeler) faaliyet göstermektedir. Bu laboratuvarlar, hem öğrenci hem de araştırma laboratuvarları olarak kullanılmaktadır.
Bölüm Öğretim planı %30 İngilizce destekli olup, 144 saat teorik ders ve 32 saat laboratuvar ve uygulama olmak üzere toplam 160 kredi saat ders içermektedir. Öğretim planında 16 adet ders İngilizce olarak verilmektedir. Bölüm Öğretim Planı 48 zorunlu ve 8 seçmeli dersten oluşmaktadır. Bölüm seçmeli ders havuzunda toplam 46 seçmeli ders yer almaktadır. Bunların yanı sıra yine fakülte bünyesinde 49 teknik olmayan sosyal seçmeli ders ve 35 teknik seçmeli ders açılmaktadır. Öğretim Programında yer alan zorunlu derslerin/seçmeli derslere oranı 208 / 32 AKTS dir. Bu seçmeli derslerden 8 AKTS’lik ders Fakülte bünyesinde açılan seçmeli derslerden olmak zorundadır.